جلسه سی و نهم خودشناسی دوره دوم

اکثرا شاهنامه را کتابی حماسی و‌ مملو از جنگ‌نیکی و‌بدی می دانند حال آنکه شاهنامه، در واقع دریایی است که فردوسی در آن حکمت ،خرد و‌شیوه راستین زندگی انسان را به ما می آموزد دکتر ندوشن ،مولانا را دریای متلاطمی می داند که حرکت روی آن فوق العاده پیچیده و‌مشکل است و‌سردرآوردن از آن و‌به ساحل رسیدن ،کار مشکلی است اما فردوسی شبیه دریای آرامی است که شخص تکلیفش را تا آخر می داند ایشان مثنوی مولانا را حماسه ایران بعد از اسلام و شاهنامه فردوسی را حماسه ایران پیش از اسلام می دانند شاید برای همه این تعبیر عجیب باشد و‌سوال پیش بیاید که این دو‌کتاب با هم‌تفاوت دارند بله هیچ دو‌کتابی نیستند که اینقدر به ظاهر با هم متفاوت و‌در عین حال از جهاتی بهم شبیه باشند در واقع مولوی و‌فردوسی با دو مسیر متفاوت ،رهایی انسان و حل مشکل انسان را هدف می گیرند و‌هر دو به یک پایان می رسند مثنوی در عمق ،شبیه شاهنامه است که همان نبرد نیکی با بدی را دنبال می کند در شاهنامه این نبرد در جبهه بیرون است و‌دو‌ملیت مقابل هم هستند اما در مثنوی ،مولانا این نبرد را مبارزه با نفس می داند که برای رسیدن به اجتماع سالم ،هر فرد باید از خودش شروع کند .انسان ایرانی ،در گذر زمان و‌تاریخ به این نتیجه رسیده ،بدون تهذیب نفس و‌تهذیب فرد ،مبارزه های جمعی بی فایده است. در شاهنامه هم‌ ،هدف فردوسی رسیدن به پیروزی و‌هدف به هر قیمتی نیست بلکه رستگاری مهم هست که سیاووش نمونه آن می باشد در مسیر قهرمان های فردوسی ،خرد راهبر آنها می باشد .زال سفید مو ،نشانه پاکی انسان می باشد که نزد سیمرغ پروریده می شود و‌به دور از آلودگی های محیط شهر در خلوت کوهستان و‌بدون اموزش های شرطی شده اجتماع ،بعدها عاشق رودابه می شود و‌حاصل این عشق ،مهم ترین شخصیت شاهنامه ،رستم می باشد. در شاهنامه هم حد و‌مرز اخلاقی برای فردوسی مهم است و انسان شاهنامه برای رسیدن به افتخار ،نباید مرز نیکی و‌ بدی را نادیده بگیرد مفاهیمی چون فره ایزدی که هاله مقدس انسان ها می باشد به محض دور شدن صاحب فره ،از راه نیکی از او ‌دور می شود خویشکاری و انجام وظیفه از مهم ترین مسائل شاهنامه است که فرد را برای زندگی اجتماعی راهبری می کند در واقع فردوسی و مولانا ،در دو‌مقطع زمانی متفاوت و در بستر تاریخی خود ،یک‌ فریاد را سر داده اند که تا انسان اصلاح نشود و‌مبارزه با نفس خود ننماید ،رسیدن به اجتماعی پر از صلح و پیشرفت امکان ندارد . شاهنامه ذوق زندگی و‌روش اخلاقی آن در این دنیا را می آموزد و‌من با خواندنش سرشار از حس زندگی می شوم و مثنوی روح تعالی را در من بیدار می کند و‌ من با حضورش زندگی ام‌ معنا می یابد و‌من هر دو را دوست دارم .