دریافت های مولانا بر خلاف زاهدان ،فقیهان ،متکلمان ،فیلسوفان و‌ادیبان به حوزه خاصی محدود نمی شود .

مولانا نهنگ اقیانوسی است که قاره ها را در می نوردد و در یک حوضچه کوچک نمی ماند .از این میان بر خلاف افرادی که بر سر سنی یا شیعه بودن او مناقشه دارند و گاه یک بیت یا ابیاتی را بدون خواندن مثنوی بر می دارند و‌آن را دلیلی برای حمله به او می سازند ،مولانا به هیچ محدوده ای وابسته نیست و خارج از جنگ بین مذاهب ،به گستره بی پایانی تعلق دارد که خود آن را مذهب عشق می نامد .

در تصویری نیز که او در مثنوی از حضرت علی امام اول شیعیان ارائه می دهد ،این اصل دیده می شود و احترام او در حق علی (ع ) به نحو چشمگیری دیده می شود .

برای مولانا که مثنوی اش مبارزه با نفس است ،نفس تهذیب یافته ، بعدها به مرحله عشق می رسد و علی در این میان ،در نهایت این اخلاق و مجاهده وجود دارد  .

 مولانا درخشان ترین ابیات  را در معرفی شخصیت علی دارد .بنا به فرمایش علامه جعفری «مولوی در هر مورد از کتاب مثنوی که از علی سخن می گوید ،گویی که با یک نور ملکوتی روبرو شده ،هیجان های عاشقانه از اعماق روحش سر می کشد و در بی نهایت فرو می برد »

مولانا علی را افتخار هر نبی و ولی می داند .

علی برای مولانا سراسر عقل و بینش هست .عقل و خردی که در بهره بردن از هر آنچه ایمان است ،حاصل می شود و جلوه های مکاشفات او نیز از همین روی می باشد .

در حکایت شهادت حضرت علی در مثنوی ،یا حکایت خدو انداختن بر روی او در رزم ،مولانا علی را شخصیتی معرفی می کند که خارج از تعصبات قومی ،تسلیم‌به حکم حق است و به مقام اخلاص رسیده است .

علی برای مولانا زمامداری است که مرگ برایش شیرین شده است و جهان تنگ و محدود ،نمی تواند جان او را به اسارت کشد و از این رو چون تشنه ای که به طلب آب می رود ،به ابن ملجم پیش از مرگش می گوید :چیزی که آن را ناخوش دارم به سراغ من نخواهد آمد و چیزی که بیشتر دوست دارم مرگ است .

مولانا حقیقت را ورای ظواهر می یابد و حتی ذوالفقار علی را ،بر خلاف آنچه عامه مردم دو لبه می دانند (که چنین نبوده است )نشانه مبارزه علی با نفس می داند. برای مولانا ،ذوالفقار شمشیری ساده بوده است که در دست  علی ،ویژگی خاص می یافت . در جهان بینی مولانا در مثنوی معنوی  ،علی روح پاکی است که شجاعت و‌محبت را با هم دارد و بالغ از هزار بیت در  چندین حکایت در مثنوی ،روایتگر این روح سترگ در بیان مولانا می شود .

#زهراغریبیان_لواسانی 

@baghesabzeshgh